We komen binnenkort terug naar Nederland. Niet omdat we het niet meer leuk vinden hier. Niet omdat we wegens aanhoudende kritiek op het Nepalese energiebeleid worden verbannen. Niet omdat je hier geen borrelnootjes kan kopen. Dat allemaal niet… Wat dan wel?

Dorieke is zwanger!

Of nog beter: we zijn zwanger (Karel groeit gewoon mee). Jawel, we gaan ons voortplanten! Dat kon ook niet lang op zich laten wachten met 14 uur stroomuitval per dag, want wat moet je anders. Onverwacht, maar meer dan welkom. En alle testen wijzen er tot nu toe op dat ons kind in uitvoering gezond is. Moeder in wording maakt het goed, vader in wording maakt zich zorgen voor twee. Allemaal zoals het hoort dus. Boven alles voelen we ons gelukkig. Het heeft wel grote impact op ons verblijf hier, want het betekent dus dat we eerder terugkomen dan verwacht. Dit komt mede door het strenge zwangerschapsbeleid van VSO, maar we hebben ook vrij snel besloten om in Nederland te willen bevallen. Minder exotisch voor het paspoort, wel betere gezondheidszorg. En daarna teruggaan naar Nepal is eigenlijk geen realistische optie, dus dat doen we ook niet.

Als werknaam is Bernhard gekozen. “Het” voor een ongeboren kind vinden we niet klinken, en aangezien hij (wat ook een zij kan zijn) waarschijnlijk is verwekt tijdens het neushoorn spotten in de jungles van Zuid-Nepal is Bernhard een passende werknaam. Onze wijlen Prins had er namelijk ook een handje van om tijdens safari’s zichzelf voort te planten (al dan niet buitenechtelijk).

Prenatale zorg is overigens tot nu toe prima geregeld en de testen an sich zijn vergelijkbaar met die in Nederland. Het is vooral alles er om heen het wat anders maakt. Hypermoderne echo-apparaten in een achterkamertje van een open apotheek aan de kant van de weg, de hele kliniek die meekijkt op je echo, 50 zwangere vrouwen die hoestend en kotsend bij je in de rij staan tot het hoofd van gynaecologie je naar zijn privékliniek brengt, omdat je blank bent… het zijn wat voorbeelden. We hebben inmiddels een erg fijne kliniek en verloskundige in Kathmandu gevonden, die er van overtuigd is dat we de langste baby op aarde gaan krijgen. Ook zijn er tal van zwangerschapsyogaklasjes en ongetwijfeld een biodynamische haptonoom, maar daar hebben we ons nog niet aan gewaagd.

Dat gaat dus allemaal goed, maar wanneer komen we terug en wanneer zijn we hopelijk een gezin? Welnu. We hebben afgesproken voor eind april terug te gaan naar Nederland. Kunnen we tenminste Koninginnedag nog lekker meepakken. Dorieke is half juli uitgerekend. Precieze datum volgt als ze geworpen heeft.

Levensvragen

Het is opmerkelijk hoe snel het brein zich aanpast aan nieuwe situaties, zelfs op filosofisch niveau. In de periode pré-Bernhard hielden we ons vooral bezig met het volgende:

- Hoe motiveer ik mijn collega’s?

- Wanneer heeft Nepal een grondwet?

- Wat betekent deze feestdag?

- Waar vind ik geld voor waterkracht?

- Welke trekking gaan we volgende Dashain doen?

- Wanneer is er vandaag stroom?

De Bernhard-in-uitvoering periode waarin we nu leven confronteert ons met de volgende vragen:

- Hoe stoom ik mijn organisatie in 2 maanden klaar om zelfstandig verder te gaan?

- Hoe zorg ik voor follow-up nu er geen opvolger komt?

- Vind ik geld voor waterkracht?

- Is een Nepalese echo hetzelfde als in Nederland?

- Is yakkaas van gepasteuriseerde melk gemaakt?

- Hoe regel je kraamzorg in Nederland als je nog niet weet waar je gaat wonen?

- Hoe bepaal je waar je gaat wonen als je nog niet weet waar je gaat werken?

- Hoe vind je werk in Nederland als je in Nepal woont?

- Naar welk adres laat je al die gratis babypaketten sturen?

- Wat voor zorgverzekering kun je het beste afsluiten?

- Wordt het een mooie lente en zomer in Nederland?

- Hoe zal het zijn om weer in een auto op een normale weg aan de rechterkant te rijden?

- Hoe zal het zijn om te fietsen in een land zonder bergen?

We berusten allebei gelukkig erg in de situatie. We regelen wat we kunnen en tot dusverre lijkt alles goed te komen. Te veel zorgen maken is ook niet goed voor het kind. Nog iets geleerd van dit land: stressvrij leven. Enigszins dan. Meedenken over bovenstaande vragen wordt op prijs gesteld!

KeDang KeDang

En omdat Karel zich nog niet genoeg zorgen maakte greep Dorieke – zwanger en wel – de mogelijkheid voor een workshop in ruraal Nepal met beide handen aan. Dang: een afgelegen, moeilijk te bereiken en erg ruraal gebied in Nepal. Vanuit Kathmandu 1 uur vliegen naar Nepalgunj en dan nog 5 uur met een jeep naar Ghorai, de hoofdstad van het district. 50% van de mensen in Dang zijn ongeletterd en spreken geen Nepali. Alleen de lokale Tharu taal. Niet te verstaan. Zelfs niet voor echte Nepali’s.

Het district bestaat voornamelijk uit kleine dorpen waarvan de bevolking voor 75% uit vrouwen bestaat, die zich met name bezig houden met landbouw en veeteelt. Het gebied is geen demografische anomalie; veel van de locale mannen werken in het buitenland. Dat betekent dat de vrouwen nog meer moeten doen. Koken, kinderen naar school krijgen, naar de markt, dieren voederen, kinderen voederen, land bewerken en wassen. En dan moet er ook nog geld verdiend worden. Dus starten de vrouwen spaar- en kredietgroepen. U weet wel, van Maxima. De groepen komen samen en zijn in hun enthousiasme niet geremd door gebrek aan kennis. (Dat klinkt lullig, maar zo is het niet bedoeld. Het is erg inspirerend om te zien hoe inventief “de armen” zijn om hun situatie te verbeteren.) Hoe maak je een agenda? Hoe verspreid je die? Hoe zorg je dat alle deelnemers zich gehoord voelen? Hoe maak je een groepsbeslissing? Hoe los je conflicten op? Hoe mobiliseer je andere groepsleden dat er ook echt actie wordt ondernomen? Hoe kom je hierop terug de volgende meeting? Basaal maar cruciaal.

Dus daarom ging Dorieke naar Dang, samen met VSO collega Tiffany en drie jonge Nepalese meiden (eerder participanten aan het young female leadership program waar we hier over schreven). Om met 18 vrouwen twee dagen lang te werken. En het was hard werken. Superleuk. Superinteressant. Superuitdagend. En het vroeg om veel creativiteit en flexibiliteit. Precies zoals verwacht van werken met VSO. Ruraal, uitdagend en erg bevredigend. Eindelijk!

Zwangerschapsverlof

Volgens de Nepalezen is de primaire levenstaak van de vrouw kinderen krijgen. Groot was dan ook de opluchting en blijdschap toen bleek dat Dorieke zich eindelijk als een ‘echte vrouw’ ging gedragen en zwanger was. De boodschap werd goed ontvangen gevolgd door heel veel adviezen. Die er samen eigenlijk op neer kwamen dat Dorieke niet meer het huis uit mag en alleen maar op de bank moet zitten en vooral geen stress mag ervaren. Het laatste advies is ter harte genomen. Niet erg moeilijk in Nepal.

Dat de zwangerschap ook gevolgen had voor de verblijfsduur drong pas later tot de meeste door. Dat was wel even slikken. Maar toen was er wel al snel een nieuwe planning met daarin het afronden van een aantal activiteiten die al een half jaar bijna afgerond waren maar steeds uitgesteld werden. Zit je al een half jaar te wachten op die laatste workshops voor het strategisch plan, monitoring en evaluatie processen en communicatiestrategie, bedenken ze in januari dat alles in februari moet gebeuren. En zo geschiedde. Althans bijna alles. Nu nog twee maanden voor follow up en ondersteuning bij de uitvoering. Het lijkt erop dat Dorieke in de laatste 3 maanden voor elkaar gaat krijgen waar eigenlijk een jaar voor stond. En dan maar hopen dat ze het blijven doen nadat we weg zijn...

Karel komt naar u toe deze lente

In voorbereiding op onze grote oversteek eind april komt Karel al eerder poolshoogte nemen in Nederland. Het is vooral een heuse zakenreis; wellicht komt de financiering voor de waterkrachtcentrale uit Nederland. En die gesprekken zijn inmiddels zo vergevorderd dat Karel met een aantal Nepalese collega’s op bezoek komt. Karel komt twee weken, zodat er wellicht ook nog wat tijd is om met mensen te spelen (en kraamzorg te regelen).

Data verblijf: 11-23 maart. Boekingen vanaf nu welkom.

Duitse krokodillen in Nepal

Het heeft nogal wat voeten in de aarde om een Nepalees naar Nederland te krijgen. Karel heeft de visumaanvragen voor zijn collega’s op zich genomen. Nederland heeft in Nepal alleen een consulaat en de visumuitgifte is uitbesteed aan de Duitse ambassade… Jawel, Zie Zjermans. Er zijn weinig dingen erger dan een Nepalese bureaucraat die werkt volgens Duitse regelgeving. Paarse krokodil in het kwadraat. Natuurlijk snap ik dat we ons prachtige Schengen-gebied moeten beschermen tegen al die economische vluchtelingen uit Nepal die kwaad willen doen en onze banen in de haven en op het platteland inpikken. En Karel heeft echt geleerd veel, véél geduldiger te zijn in Nepal. De volgende dialoog – na een serie soortgelijke dialogen - kan dan ook niets anders zijn dan een test van de goden om Karel’s toegang tot hemel, nirwana, walhalla en andere fijne plekken zeker te stellen.

Karel: “Dit is het originele uitreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel voor dit bedrijf. Deze stukken bewijzen dat deze drie mensen die een visum aanvragen daar werken.”

(Red.: dit om aan te tonen dat men werk heeft, reden heeft om terug te keren naar Nepal en een inkomen om verblijf in Schengen gebied te betalen. Logisch.)

Nepali Zjerman: “Ok, dat is prima. Ik moet een kopie van dat uitreksel bij iedere aanvraag doen, en ik zie hier maar één kopie.”

Karel (starend naar een kopieerapparaat één meter achter Nepali Zjerman): “Ok… maar u ziet hier het origineel, wat op zich al voldoende moet zijn, maar goed... Kunt u daarvan dan twee extra kopietjes maken op het kopieerapparaat achter u?”

Nepali Zjerman: “Nee meneer, dat kan ik helaas niet doen. Als we dat voor iedereen zouden moeten gaan doen…”

Karel: “Maar u geeft toe dat u alle informatie heeft om deze visumaanvragen in behandeling te nemen en dat dit bewijst dat deze mensen bij dit bedrijf werken?”

Nepali Zjerman: “Ja.”

Karel: “Wat is dan het probleem?”

Nepali Zjerman: “Ik heb twee kopietjes nodig.”

[stilte waarin onbegrip, woede en pure haat Karel’s gemoedstoestand domineren]

Karel: “Dus u wilt dat ik nu naar buiten ga en daar kopietjes maak? En dan kan ik ze meteen bij u inleveren en zijn we klaar?”

Nepali Zjerman: “Ja, maar de ambassade sluit zo, dus dan moet u morgen terugkomen.”

[stilte waarin het woord Nazi tot het uiterste puntje van Karel’s tong kruipt]

Karel: “Dank u wel voor de flexibiliteit.”

Het eindigt goed. Uiteindelijk zijn de visa geregeld, zijn er geen slachtoffers gevallen en heeft Karel geen bypass nodig gehad. Karel kijkt enorm uit naar de terugkeer naar de Nederlandse bureaucratie.

Visite, visite

Natuurlijk ontbraken ook deze periode de vrouwen niet in Chateau Mo:Mo. Moeder Looije besloot met haar zus voor het eerst in …. jaar zonder man op pad te gaan. Sasu is het Nepalese woord voor schoonmoeder, maar ook voor schoontante. Dus Karel had volgens Nepalezen twee schoonmoeders op bezoek. De droom van iedere man. Ze hebben twee weken intens gereisd naar jungles, koningssteden en bergen (op afstand). Hoogtepunt was wel onze gezamenlijke trip naar de homestay in Rivan bij de familie van Tulsi, waarover we in een eerder bericht al vertelden. Een dagje slapen in ruraal Nepal in het bed van opa Tulsi (zijn gebit lag nog onder het kussen). We weten niet waar opa zelf sliep, al keek de huisbuffel wel wat bedenkelijk de volgende dag. De dames konden in Kathmandu bijkomen bij Tings, wat toch echt een heel relaxed guesthouse blijft.

Na de schoonmoeders kwam Astrid en die is er op het moment van schrijven nog steeds. Hoogseizoen piekte in Chateau Mo:Mo tijdens de triatlon bij (en in) een nabijgelegen meer. Veel vrienden deden mee en sliepen bij ons. Dorieke kon natuurlijk niet als zwangere vrouw, en Karel deed dan uit solidariteit ook maar niet mee. Wel mooie plaatjes geschoten. En daarna a night on the town in Lakeside met White Russians en tafelvoetbal (bij gebrek aan bowling).

Wittebroodsweek

We hebben ook onze eerste Nepalese bruiloft mogen meemaken! Nu zijn wij ervaringsdeskundigen op het gebied van snel trouwen (kwartiertje Voorschoten op een druilerige maar dinsdagmorgen, jawel!), maar dit huwelijksverhaal was zelfs voor ons wat rap. MT heeft ons 4 weken geleden begeleidt op onze homestay in Rivan met de schoonmoeders (zoals hierboven kort beschreven). Toen de dames hem uithoorden over de liefde zei hij voorlopig nog zijn vrijheid te willen behouden en dus geen vriendinnetje had. Drie weken later ontmoette hij een meisje (Sushila), was het liefde op het eerste gezicht en besloten ze te gaan trouwen. Wat weer een week later geschiedde. Wel een love marriage, maar toch nog steeds wat anders dan wij gewend zijn. Wij mee met twee bussen vol bruiloftgasten. Een Nepali bruiloft in vogelvlucht.

Feest in dorp van bruid en bruidegom, apart. Volgende dag gaan de mannen van de bruidegom kant (brak) en masse naar het dorp van de bruid, met een band op het dak van de bus (wij waren deel van deze groep). In het dorp van de bruid wacht haar familie (brak) de gasten op en volgen er veel zegeningen. De band neemt plaats op een plastic zeil en maakt veel herrie. Bruid en bruidegom beginnen de ceremonie die gedoe met vuur, ringen, kleurenpoeder, eten, water en rijst gooien, voeten wassen, omkleden en religieus gebrabbel inhoudt. Dat duurt drie uur, dus de rest van de gasten gaan ondertussen in de rij staan voor eten. Veel eten. Lekker eten ook. Vervolgens wordt er weer eens bij het bruidspaar gekeken hoe de zaken er voor staan. Nadat de ceremonie is voltooid begint ons favoriete onderdeel: de schoenenscene. De familie van de bruid heeft ergens in huis een schoen van de bruidegom verstopt. De familie van de bruidegom moet deze vinden en dan “terugkopen”. Over de prijs moet dan worden onderhandeld. Dat is een leuk spel om te zien (“50.000!” “Nee, 250! Karel, wat vind jij?” “Nieuwe schoenen?”). Nadat er een prijs overeen is gekomen begint de bruid te gillen als een wild speenvarken en schreeuwt dat ze niet weg wil bij haar moeder. Ze wordt vervolgens op de rug genomen van de broer van de bruidegom en naar de bruidsauto gesleurd. Dan rijden ze samen weg en leven ze nog lang en gelukkig. Het was bijzonder om mee te maken, zeker in vergelijking met Voorschoten.

Overige zaken

Ziggy Rescue Dog rocks.

Spandy Andy ook, kijk hier maar.

Karel heeft “Help ik heb mijn vrouw zwanger gemaakt” al gelezen.

Tot zover! Nog maar twee maanden in Nepal!! Tijd vliegt. Jullie reacties blijven meer dan welkom, maken ons blij en dat is weer goed voor ons kind i.u.. Wij horen graag!