Gelukkig Nieuwjaar! In Nepal is het gelukkig niet de gewoonte om gezoend te worden door die leuke collega met snor van de afdeling debiteurenbeheer. Snorren, dat is hier wel een gewoonte. Maar dat terzijde. Oktober en november zijn de festivalmaanden van Nepal, maar in december was het Westen dan toch aan de beurt met Kerst, Dorieke’s verjaardag en Nieuwjaar. En ja, als Westerling in Nepal pak je dan het beste van twee werelden mee. Daarom deze keer vooral veel over de feestdagen.

Een teef

Het is hoogseizoen in Chateau Mo:Mo. Steeds meer vrienden vinden hun weg naar ons in Nepal. Opvallend genoeg zijn dit vrijwel alleen maar vrouwen. Er wordt onderzocht of dit verband houdt met het woest aantrekkelijke karakter van bebaarde mannen. Voor feitelijke onderbouwing van deze thesis, zie Chuck Norris. Hoe dan ook, eerst kwam Naomi avontuur brengen en een koffer vol goodies. Na een enorm inspannende meerdaagse trekking op ons dakterras besloot zij toch maar eens de natuur in te gaan voor een wandeling naar de World Peace Pagoda. Toen werd ze gebeten door een teef. Een hond, wel te verstaan. Niet ernstig, maar wel risico op hondsdolheid. En dat kan een vrij vervelende uitwerking hebben: de dood. Wat te doen? Alle boekjes en folders zijn hier vrij duidelijk in: antirabiës shots halen. En antiserum als je niet bent ingeënt voor vertrek. And guess what… Maar waar haal je dat? Gelukkig gaat Karel regelmatig een drankje doen met een arts (off duty) die bij één van goede privéklinieken van Kathmandu werkt. Hoog tijd om uit te vinden hoe hij on duty is dus. Hij wist ons te vertellen dat antirabiës shots wijd verkrijgbaar zijn, maar antiserum slechts op twee plekken in Nepal: beiden in Kathmandu. Dus nadat we in Pokhara bij een locale kliniek Naomi vol lieten spuiten met het ene goedje, zijn we de volgende dag maar naar Kathmandu gevlogen om antiserum te halen. Met dank aan mevrouw Schager en haar aantrekkingskracht op teven hebben we nu een beter beeld van de gezondheidszorg in Nepal. Verder was het erg ontspannen en gezellig met haar, overigens. Advies 1: mijd honden. Advies 2: laat je inenten.

Plaatjes en praatjes

Naomi werd afgelost door Yvette, die naar Nepal kwam om mooie plaatjes te schieten en daarbij lekker vakantie te houden. En ook zij kwam niet met lege handen. We konden de Feestdagen met een gerust hart ingaan: kunstkerstboom, waxinelichtjes, kerstservetten, kerstkleed, rookworst, kaas, borrelnoten, borrelnoten, kerstballen (met borrelnoten), kerstkoekjes… Chateau Mo:Mo was er klaar voor! Yvette’s en Naomi’s koffers hadden na levering ook weer lekker veel ruimte voor souvenirs, dus iedereen blij. Naast plezier was deze trip ook werk voor Yvette. Als ambassadeur van Stichting Stop Kindermisbruik gingen we op bezoek bij een opvanghuis voor meisjes die verhandeld zijn en als prostituee in India moesten werken. Degenen van Nepalese afkomst worden geholpen terug te keren naar Nepal en daar hun leven weer op te bouwen. Yvette had allemaal armbandjes verzameld om uit te delen aan de meiden en daar werden foto’s van gemaakt. Bijzonder om die meiden te zien en een beetje met ze te kletsen. Zulke jonge, mooie, lieve en vrolijke meiden, ondanks hun vreselijke geschiedenis. Deze organisatie doet goed werk!

Haar volgende ‘fotoklus’ was voor de organisaties van Dorieke. Een dag op de motor op stap met de heren van CSG en Yvette kon alle projecten langs om daar mooie foto’s van te maken: het landbouwproject van een vrouwengroep in Bhalam; het naaiatelier in Pokhara; de Care Village in wording; de gevangenis (we mochten helaas niet naar binnen) en een bezoek aan het afvalsortering bedrijf dat is opgezet door een voormalig straatkind en drugsgebruiker die door CSG uit de goot gehaald. Hij geeft straatkinderen hiermee een veilige manier van geld verdienen. Het is wel een beetje dubbel. De meeste straatkinderen kopen met dit net verdiende geld weer drugs. Aan de andere kant praten hij en zijn collega’s veel met de kids en proberen hen van de drugs af en naar school te krijgen. Of naar een van de vele opvanghuizen die Pokhara rijk is. Hij laat zien dat het anders kan en is een rolmodel voor ze, laat zien dat het mogelijk is om uit hun huidige levensstijl te ontsnappen. Maar dat is niet makkelijk. Daar is wilskracht en goede coaching voor nodig. Fotogeniek was het zeker, gezien de 1.500 foto’s die Yvette in die 1,5 dag heeft gemaakt. Binnenkort online via de website van CSG!

Fijne dagen

Kerst bestaat ook hier vooral commercieel, met supermarkten die zelfs kunstbomen verkopen. Maar een Nepalees met een Kerstmuts ziet er gewoon raar uit. Als een soort geïnverteerde Smurf. Dat mocht onze pret natuurlijk niet drukken. Ja, we hebben ook hier een Kerstboom kunnen optuigen, met dank aan Yvette. Ja, we hebben Kerstavond en de twee volgende Kerstdagen met vrienden doorgebracht (familie was er deze keer niet). Ja, we hebben daarbij ook veel gegeten en gedronken. Ja, we hebben Last Christmas tot vervelens toe gedraaid (frequentie zelf in te vullen). Toch is het heel leuk om te zien hoe klein en gezellig de wereld is als je Band Aid kan downloaden, aardappelpuree en appelmoes zelf kan maken, kaarsen aan kan steken en 8 verschillende nationaliteiten met 3 verschillende religies kan samenbrengen op Eerste Kerstdag in Nepal. We hebben zelfs gezongen (ja, ook Last Christmas). Een soort saamhorigheidsgevoel. Dat zouden ze in de kerk ook eens moeten doen!

Feestgedruis

We hadden ook nog wat VSO-vrienden uit andere delen van Nepal op bezoek tijdens de feestdagen: Tiffany en Lula (ja, weer twee vrouwen). Zij kwamen uiteraard speciaal om Dorieke haar verjaardag te vieren. Dat is tenslotte veel meer een feest dan Kerst… En ook dit jaar was het weer een spektakel! Ontbijt op het dakterras in de zon met taart en cadeautjes (dank allemaal!), bootje varen en een heuvel (in Nederland: berg) beklimmen, bovenop de heuvel eten en van een prachtige zonsondergang over de Himalaya genieten, om vervolgens in het donker helemaal terug te moeten lopen aangezien er geen taxi’s of bussen meer de berg afreden. Thuis nog meer taart, thee en film. Een hele leuke dag!

De straten op

Oud en Nieuw ging hand in hand met het befaamde Pokhara Street Festival dat van 28 december tot 2 januari op Lakeside werd gehouden. Naast tien verdwaalde toeristen komt heel Kathmandu, Zuid-Nepal en Noord-India daar naar toe om zo dicht mogelijk tegen elkaar aan te gaan staan. Ze schatten het aantal bezoekers op 600.000 dit jaar. Degenen die Lakeside kennen weten dat dat heel druk is. Voor diegenen die Lakeside niet kennen: dat is heel druk. Winkels stalden hun nep North Face jassen en tassen nu eens uit op straat voor nog hogere prijzen en bordjes “SALE” erboven. Restaurants sleepten frituurpannen naar buiten om dat wat normaal op het menu staat nu als “STREET FOOD” te kunnen verkopen. Inheemse volkeren gingen in traditionele kleding nu eens niet op straat protesteren maar dansen, waarmee ze nog steeds al het verkeer tegenhielden. Er was ook een heus festivalterrein met kermisattracties (Niet. Doen.) en een podium waar Nepalese bands zich van hun beste kant lieten zien. En dus heel veel mensen. Met snorren (“Raamro muglai!” = “Mooie snor!”). Kortom, een soort verlengde Koninginnedag. Nadat we ons een weg hadden geduwd door de mensenmassa konden we met neugen man sterk in Olive Café van ons eerste echte meer-gangendiner in Nepal genieten, mèt spruitjes! Om 12 uur knalde er een rotje en was 2012 officieel begonnen in Pokhara. De avond kende nog wat hoelahoepen, dansen en een beschaafde bedtijd van 2 uur.

Spetterend slotfestijn

Omdat we het fenomeen Kerst, verjaardag en oud en nieuw met Dorieke’s collega’s wilden delen – en we het na een jaar ook wel tijd vonden hen bij ons thuis uit te nodigen – was er op 3 januari een heus Nepalees feestje in Chateau Mo:Mo. 15.45u kwam men binnen. 17.00u waren de snacks, drank, thee en taart op en was iedereen weer weg. Lekker efficiënt. Daarin dan weer wel.

Staken

Nepalezen voelen bij onze feestmaand natuurlijk wel lichte jaloezie: “Waarom hebben zij wel een festival en wij niet, waardoor we toch naar het werk moeten?” Om deze reden, en omdat de powercuts weer heviger worden, olie- en gasimport met 50% is afgenomen omdat de staat het niet meer kan betalen, er nog steeds geen grondwet is, en … en … gaat men klagen. In Nepal is de populairste manier van klagen nog steeds de bandha: de staking. De bandha kenmerkt zich doordat een kleine groep die zich om wat voor specifieke reden dan ook achtergesteld voelt, haar belangen kenbaar maakt door het hele land of delen ervan plat te liggen. Naleving hiervan gebeurt veelal door groepen laagopgeleide jongeren die onder invloed van drank en andere drugs banden in de fik steken, stenen gooien, mensen met stokken slaan en auto’s vernielen. Het effect hiervan is dat het dagelijks leven van mensen – waarvan 99% het niets interesseert waar de bandha voor staat – tot een halt komt, winkels sluiten, straten dicht zijn en de al oh zo denderende economie nog een klap krijgt. Zo zijn er al weer enkele bandhas geweest. Één zorgde ervoor dat Naomi bijna haar vliegtuig miste. Het is wel heel surreëel om over een straat waar een bandha nageleefd wordt te lopen als Westerling. Je wordt namelijk compleet genegeerd. Je loopt langs brandende banden, een stenengooiende jongere met een oud-USSR vlag om zijn hoofd, een agent die achter eenzelfde jongere aanzit met een knuppel… soepel wordt er om je heen gewerkt. 3D televisie bestaat hier dus ook al. De vraag blijft waarom mensen blijven volharden in de bandhas. Een staking zou een brede achterban moeten hebben. Kees Nepalees staat niet achter wat voor bandha dan ook: die wil gewoon zijn winkel open kunnen doen, taxi rijden of naar zijn werk gaan met de bus. Typerend was het doel van de laatste bandha:

“The Central Struggle Committee of disqualified Maoist combatants has announced a nation-wide strike tomorrow. Its goals are to convince the government to [...] end unemployment in the country, [...]'…

De oplettende lezer haalt hier de tegenstrijdigheid al uit: hoe rijmt een land lam leggen met het bestrijden van werkeloosheid? Central Struggle Committee of disqualified Maoist combatants is overigens een groep die de belangen behartigt van die Maoïstische rebellen die na de burgeroorlog geen recht hebben gekregen op een vergoeding van de staat. Toen de zittende regering destijds over een oprotpremie voor die strijders ging spreken, groeide de groep op miraculeuze wijze met tienduizenden die zich op het laatste moment aansloten. Misleid, misbruikt of gewoon gehaaid, terecht dat er sceptisch wordt gekeken naar deze groep. Maar waarom het volk hiermee lastig vallen; richt je tot je eigen leiders die nu de regering vormen. Zij rijden met hun SUVs en politiebewaking door een staking heen, taxi’s niet.

Aan het werk

Dorieke vindt twee organisaties om werk voor te doen toch niet echt genoeg. En gezien de 50% vermindering van personeel wegens bezuinigingen kon VSO Nepal nog wel vrijwillige handen gebruiken. Dus Dorieke heeft zich gestort op het mee ontwikkelen van de nieuwe livelihood strategie van VSO Nepal. Niet dat ze daar nu echt heel erg veel van weet, maar met gezond verstand en een jaar ervaring in Nepal is het bijzonder te zien hoeveel zinnige dingen je op kunt schrijven. En daarnaast is het ook erg leuk; meeschrijven aan een plan waar VSO de komende 3 jaar op gaat richten. Bovendien is het stimuleren en ondersteunen van livelihood projecten DE manier om honger tegen te gaan en mensen zelfstandig in hun levensonderhoud te kunnen laten voorzien. Het gaat hier om activiteiten als onderwijzen van families in duurzame landbouw voor eigen consumptie, vormen van sociale groepen die elkaar helpen met sparen en microkrediet, opzetten van (kleine) co-operaties, ondersteunen van andere inkomensgenererende activiteiten, zoals breien, naaien, verwerken van afval tot mandjes etc. En dan vooral ook het marketing aspect hiervan. Super interessant en met een redelijk snel zichtbaar resultaat.

Naast livelihood speelt ook gender (letterlijk: “geslacht”) een steeds belangrijkere rol in het werk dat Dorieke momenteel doet. En om allergie die bij veel mensen bij gender naar boven komt gelijk weg te nemen: bij gender gaat het niet alleen om de vrouw. Het gaat vooral om de (machts)verhouding tussen mannen en vrouwen. En als die niet gelijkwaardig is, dan is er een probleem. En dat is duidelijk het geval in Nepal. Als je er een klein beetje op gaat letten is het bizar om te zien hoe weinig kansen vrouwen t.o.v. mannen hier krijgen. Hoe weinig zeggenschap ze hebben over hun eigen leven, lijf en kinderen. Tja, en wat doe je daaraan. Gender-ongelijkheid wordt grotendeels cultureel bepaald. Uiteraard kunnen wetten een kader scheppen, maar als deze niet worden nageleefd verandert er weinig. Wettelijk gezien is Nepal best goed bezig: 33% van de werknemers bij de overheid moet vrouw zijn en vrouwen hebben sinds kort officieel recht op land. Alleen willen de mannen bij de overheid nog niet echt naar ze luisteren en durven de vrouwen nog niet veel te zeggen. Ook denken vaders en broers anders over het recht op land dan de wet aangeeft. Puntje bij paaltje: in de praktijk moeten de vrouwen nog veel mondiger gemaakt worden zodat ze ook weten welke rechten ze hebben en hiervoor op kunnen komen. En daar dragen Dorieke (d.m.v. het co-faciliteren van workshops) en haar organisaties (d.m.v. women empowerment projecten) en gelukkig nog velen anderen graag hun steentje aan bij. En Karel draagt zijn steentje bij door veel vrouwen te verwelkomen in Chateau Mo:Mo. Hij voelt daar overigens geen gender issues bij.

Overige zaken

Karel’s waterkrachtproject staat online! Voor iedereen die wil weten waar Karel aan werkt, klik hier.

Nepalees vuurwerk komt niet hoger dan de gemiddelde Nepalees (Kees).

Thermo-ondergoed is fantastisch en leent zich goed voor Star Trek feestjes. Live long and prosper.

De wegen in Kathmandu worden verbreed en daarom heeft de overheid besloten om alles tot 25m van de middenstreep op hoofdwegen te verwijderen, aangezien dit overheidsland is. Weg winkels, eettentjes, hotels etc.. Wellicht is het een idee om eerst verkeer te reguleren in plaats van de weg.

Pointless Fish – en vooral gitarist John – heeft haar eerste eigen nummer: Kathmandu. Binnenkort op I-tunes!

Prijs uzelf met centrale verwarming.

Tot dusverre de berichtgeving uit de hoogte. Hou de dagen fijn en lekker reageren!